Kjarasamningar - enn skal ítrekað: verkalýðurinn ber ekki ábyrgð á kreppu auðvaldsins!

Í gær, 29. nóvember, skrifaði ég undir kjarasamning við Reykjavíkurborg fyrir Starfsmannafélag Reykjavíkurborgar. Við vorum reyndar eitthvað um 15 sem skrifuðum undir þennan samning, sem nú verður lagður undir dóm félagsmanna í almennri atkvæðagreiðslu.

 

Það var svo sem ekki með neinum fögnuði sem við skrifuðum undir þennan samning. Það tók okkur ótrúlega langan tíma að gera samninginn, fyrsti samningafundur var 30. september og þá áttum við von á að þetta gengi sæmilega hratt fyrir sig og nýr samningur yrði undirritaður áður en fyrri samningur rynni út 31. október. En svo hrundi allt og lítið við okkur rætt fyrr en seint í nóvember og þá var ljóst að við yrðum bara á þessum sama báti og aðrir með 20.300 króna hækkun á alla launataxta. Það er svo sem ekkert slæm prósentuhækkun á allra lægstu taxtana miðað við það sem oft er samið um, en hins vegar er hætt við að þetta rýrni ansi mikið miðað við líklega verðlagsþróun á næstunni og reyndar hefur þegar orðið kaupmáttarskerðing og ansi mikil hjá sumum. Við fórum reyndar af stað með þá kröfu að við fengjum það bætt, að við erum mörgum mánuðum á eftir mörgum öðrum sem hafa samið um þessa kauphækkun, en þegar leið á október varð ljóst að sú krafa var vonlaus. Við reyndum líka að fá hækkun á desemberuppbót, en það varð nú minna en farið var fram á eða 50 þúsund krónur sem er 3000 krónum hækkun frá í fyrra.

 

Reyndar strönduðu samningaviðræður í síðustu viku á lengd kjarasamningsins. Við vildum láta hann gilda til 31. mars eins og samningar BSRB-félaganna við ríkið frá í vor. Samningar ASÍ-félaganna gilda í raun bara fram til febrúarloka, þar sem forsendur eru brostnar, þótt samningarnir hafi átt að gilda til 2010. Gert er ráð fyrir að allir aðilar vinnumarkaðarins komi að samningum um framhaldið og þess vegna var brýnast fyrir okkur að komast á sama stað, þannig að við yrðum með í þeirri vegferð. Okkur þótti líka óþolandi að þurfa aftur að bíða hálft ár eftir að aðrir gerðu einhverja samninga, hvað svo sem út úr þeim kemur.

 

Nokkur félög önnur voru að semja við Reykjavíkurborg, þ.á.m. Efling og BHM-félög, en í síðustu viku hófust svo viðræður milli Launanefndar sveitarfélaga og félaga bæjarstarfsmanna og fleiri sem voru með samning til 30. nóvember. Allir voru að semja um að sama, þ.e. 20.300 króna hækkun á alla taxta, en seinni hluti síðustu viku fór allur í þref um gildistímann, þar sem sveitarfélögin lögðu áherslu á samning til 12 mánaða. Stéttarfélögin voru hins vegar öll sammála um að gera samning aðeins til 31. mars. Eftir mikið þref, þar sem kom til kasta ríkissáttasemjara, varð loks að samkomulagi um miðjan dag í gær að samningarnir giltu til 31. ágúst en með ákvæði um þátttöku í hugsanlegri þjóðarsátt og að félögin nytu þess sem út úr henni kæmi til jafns við aðra. Þetta þótti ásættanlegt þótt okkur hefði þótt hreinlegra að láta samningana bara gilda til 31. mars.

 

Um miðjan október varð langt hlé á samningabiðræðum þar sem borgaryfirvöld voru að reyna að átta sig á stöðunni og áttu þá meðal annars í viðræðum við ríkið og önnur sveitarfélög. Sein tí október sendi ég félögum mínum í saminganefnd St.Rv. eftirfarandi skeyti:

 

Það er í sjálfu sér skiljanlegt, miðað við stöðuna, að þau [þ.e. samninganefnd borgarinnar] vilji bíða aðeins með frekari viðræður, en það er líka spurning hversu lengi við getum sætt okkur við að bíða - það verkar kannski svolítið eins og við séum að bíða eftir því hvað okkur verður rétt - við séum sem sagt í stöðu einhvers máttvana þiggjanda. Það er auðvitað ófært að við fáum það á tilfinninguna. Þess vegna verðum við líka að horfa dálítið kalt á þetta: hvað er mögulegt  í stöðunni?

 

Segjum sem svo að Reykjavíkurborg þurfi að átta sig á sinni stöðu og ráðfæra sig við hin sveitarfélögin og ríkið.

 

Segjum líka, að þegar þeirri bið er lokið verðum við að sætta okkur við, að ekki séu aðstæður til að við fáum það sem við viljum. Væntanlega verður okkur boðið það sem BSRB samdi um í vor. Það er lágmark að við fáum það afturvirkt til 1. maí. Ekki satt? En við verðum líka að hafa einhverja hugmynd um hvað hægt er að sætta sig við sem lægstu laun. Við megum ekki sætta okkur við laun sem eru svo lág að þau fullnægi ekki líkamlegum eða andlegum þörfum - heilsuspillandi laun.

 

Ef við segjum 20.300 kr. hækkun á mánuði til 1. apríl, afturvirkt frá 1. maí: tryggir það kaupmáttinn? Kannski verðum við að sætta okkur við tímabundna kaupmáttarrýrnun - en ekki yfir línuna. Kaupmátturinn má ekki rýrna á lægstu laununum af því að þar, allavega, er ekki af neinu að taka.

 

Þetta mætti gjarnan komast til viðsemjenda okkar áður en samræðum þeirra við sveitarfélögin og ríkið lýkur.

 

Miðað við þessar forsendur - eða eitthvað á þessum nótum - finnst mér eðlilegt að miða samningstímann við 31. mars eins og samningar BSRB við ríkið. Við mundum þá líka líta svo á að þetta séu samningar til bráðabirgða, sem þýðir að við þurfum að hafa einhverjar hugmyndir um framhaldið. Spurning hvort við ættum við undirritun svona saminga að gefa út einhverskonar yfirlýsingum þar að lútandi.

 

Hvaða hugmyndir hef ég um framhaldið?

 

Eftir áramót fari fram viðamikið samráð milli allrar verkalýðshreyfingarinnar, ríkis, sveitarfélaga, atvinnurekenda og hugsanlega fleiri aðila (ættu ekki samtök eins og Öryrkjabandalagið, Landsamband eldri borgara... að koma að borðinu?). Það samráð miðist við eftirfarandi:

 

• Hvernig hægt er að endurreisa íslenska hagkerfið
• Hvernig hægt er að tryggja fulla atvinnu um allt land
• Hvernig hægt er að tryggja óbreyttan kaupmátt - eða öllu heldur endurheimtan kaupmátt almenns launafólks (fyrir utan þann sviga er hátekjufólk yfir einhverjum mörkum - innan svigans held ég að séu allir félagsmenn St.Rv.).
• Hvernig hægt er að tryggja velferðarkerfið (skv. mínum skilningi er innifalið í því: enga frekari einkavæðingu í velferðarkerfinu).

 

Þriðja atriðið ætti kannski að vera númer eitt, en allt er þetta kannski jafnmikilvægt. Grundvallaratriði er: Við erum kannski til í að gefa eftir tímabundið til að gefa færi á að setjast að einhverskonar „þjóðarsáttar"-borði, en þá með því skilyrði að almennt launafólk verði ekki látið bera skaðann af óráðsíu og gripdeildum undanfarinna ára.

 

Við þetta er því að bæta að almennt launafólk ber ekki ábyrgð á þeirri kreppu sem nú herjar á okkur. Þessi kreppa felst í rauninni í því, að verið er að velta yfir á almenning þeim skuldum sem auðstéttin hefur stofnað til, þessi kreppa felst í þjófnaði úr vösum alþýðunnar. Þegar við tölum um þjóðarsátt eigum við bara að meina það, að allir aðilar setjist við borðið, en verkalýðshreyfingin og önnur hagsmunasamtök alþýðu eiga auðvitað að gera þá kröfu að þýfinu verði skilað.

Þessir aðilar, þ.e.a.s. fulltrúar alþýðunnar, ættu nú að setjast yfir það hvernig hægt verði að fylgja eftir þeirri kröfu. Verkalýðshreyfingin má ekki sitja hjá meðan sjálfsprottnar hreyfingar efna til fjöldafunda viku eftir viku.

 

 

Athugasemdir

[Theódór Norðkvist, 30.11.2008 kl. 23:44]

Ef almennt launafólk ber ekki ábyrgð á kreppunni á launafólk ekki að greiða hana niður.